 |
| Fot.6 Nieistniejący budynek szpitalny wojskowy ( lazaret) |
Fot.4 Budynek Szpitala
Miejskiego w Grudziądzu zbudowany w latach 1872-1873
Dzieje Szpitala
Miejskiego w Grudziądzu do 1985 roku
Początki
historii szpitalnictwa w Grudziądzu sięgają końca XIII wieku. W roku 1291
krzyżacy nadali Grudziądzowi przywilej miejski. Wówczas miedzy Bramą Toruńską a
Bramą Wodną zbudowano kościół św. Ducha wraz ze szpitalem. Kościół św. Ducha powstał,
jako kościół szpitalny dla kalek, chorych, starców i pielgrzymów[1]
Z chwilą
powrotu Grudziądza pod panowanie polskie miasto utrzymywało bardzo żywe
kontakty handlowe z Gdańskiem, a za jego pośrednictwem z innymi nadbałtyckimi
miastami portowymi. W sprawozdaniu
kanonika Strzesza, z odwiedzin wizytatora biskupa chełmińskiego Olszewskiego
czytamy, że w Grudziądzu istnieją cztery szpitale:
-szpital przy kościele św. Ducha,
-szpital fundacji Hervestów,
-szpital przy kościele św. Jerzego
-szpital tzw. „turznicki” przy Bramie Toruńskiej [2]·
Przed I rozbiorem
Rzeczypospolitej Polskiej w Grudziądzu istniał -szpital katolicki
i szpital ewangelicki ( były szpital św. Jerzego), ponadto
istniał Dom Ubogich pod wezwaniem św. Ducha
Pod zaborem pruskim
w mieście były także dwa szpitale. Jeden katolicki na przedmieściu, drugi
ewangelicki po byłym szpitalu św. Jerzego.
Kościół św. Jerzego wraz ze szpitalem został w
1605 roku zalany przez Wisłę i zniszczony. Jednak w latach 1606-1609 zbudowano
w tym samym miejscu nowy kościół wraz ze szpitalem. W 1641 roku został nazwany
”turznickim”. W czasie wojen szwedzkich został ponownie zniszczony i w całości
przedstawiał ruinę.
To w roku 1838
szpital katolicki, nad którym już od wielu lat sprawował nadzór magistrat,
został uznany za Szpital Miejski. W roku 1850 przeprowadzono kontrolę w
Szpitalu Miejskim i stwierdzono szereg nieprawidłowości. Protokół kontroli
zawierał między innymi zły stan budynku szpitalnego ( budynki zbyt niskie,
częściowo groźbą zawalenia, zbyt mała powierzchnia na zakwaterowanie chorych).
W wyniku lustracji komisja wystąpiła z wnioskiem o budowę nowego szpitala.
Wniosek pokontrolny czekał na realizacje 18 lat, gdyż dopiero w 1868 roku
zapadła decyzja budowy nowego szpitala z lokalizacją na północnej granicy miasta
okolicy wówczas słabo zaludnionej, koło browaru Kunterstein.
W oparciu o sprawozdanie z lustracji Szpitala Miejskiego z
2.IV.1892 r. został oddany przy browarze Kunterstein, nowy budynek szpitalny, był
murowany, podpiwniczony, jednopiętrowy, z poddaszem. Wszystkie pomieszczenia
szpitalne były ogrzewane piecami kaflowymi, wbudowane w ścianach wyciągi
wentylacyjne, na każdym piętrze była łazienka z ciepłą i zimną wodą.
Grudziądz w latach ( 1849-1874) uchodził za najbardziej
niezdrowe miasto w cesarstwie niemieckim. Ocena taka wynikała z największej w
Grudziądzu śmiertelności spowodowanej durem brzusznym. Według ówczesnych
obliczeń śmiertelność na 100 000 mieszkańców wynosiła w Grudziądzu 169
przypadków.
Niewątpliwie ocena
taka była słuszna, gdyż w notatkach prasowych stan sanitarny miasta to
obrazował. Najuboższa ludność zamieszkująca Górę Zamkową wylewała nieczystości
na ulicę, co powodowało w konsekwencji zanieczyszczenia miasta, głównie
studzien. W 1881 roku Szpital Miejski posiadał 100 łóżek. W dwa lata później funkcję lekarza w szpitalu
objął dr Martens, który położył wielkie zasługi w dalszej rozbudowie szpitala.[3]
Rozbudowa była konieczna, gdyż przemysłowy
rozwój miasta, zapoczątkowany w 1862 roku założeniem fabryki J.Herzfelda i H. Victoriusa,
a po zbudowaniu mostu drogowo-kolejowego przez Wisłę uzyskaniu dogodnych
połączeń komunikacyjnych, innych fabryk ( m. in. fabryki maszyn rolniczych Ventzkiego)
oraz dużej ilości wojsk, przyczyniły się do znacznego wzrostu liczby mieszkańców.
Budynek Szpitala Miejskiego w Grudziądzu został zbudowany w latach 1872-1873.
Zdjęcie [4]
W 1888 roku oddano do użytku nowo wzniesiony
na przełomie lat 1887-1888 parterowy budynek dla chorych zakaźnie. Ilość osób
leczonych w Szpitalu Miejskim była ograniczona.
Zaistniała, więc konieczność zwiększenia ilości łóżek.
Magistrat zlecił
w 1895 r. budowniczemu miejskiemu zbadanie możliwości nadbudowy budynku
zakaźnego, chcąc uzyskać dodatkową powierzchnie użytkową. Komisja Magistratu po
przeprowadzeniu wizji lokalnej na terenie szpitala stwierdziła, nadbudowa
budynku zakaźnego nie może być wykonana ze względu na obowiązujące przepisy i
nie rozwiąże problemu z uwagi na specyficzny charakter tego oddziału. Pozostało,
więc tylko przystąpić do budowy nowego bloku. W latach 1897-1898 zbudowano nowy
budynek łącząc go korytarzem ze starym budynkiem szpitalnym. Zdjęcie [5]
W okresie międzywojennym na terenie Grudziądza, niezależnie
od Szpitala Miejskiego, działały inne szpitale i prywatne kliniki. Szpital
Ubezpieczalni Społecznej. Szpital mieścił się przy obecnej ulicy Kosynierów
Gdyńskich, zlikwidowany w 1935 roku.
Osobnym działem lecznictwa była wojskowa służba zdrowia.[6]
W okresie międzywojennym na terenie Szpitala Miejskiego nie
dokonano specjalnych inwestycji, ograniczając się do zakupu sprzętu medycznego
i wyposażenia laboratorium Urządzono nową aptekę szpitalną. Zakupiono kotły do
centralnego ogrzewania i kuchnię gazową.
Po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do
uporządkowania terenu szpitala. Mimo bardzo ciężkich warunków cały personel
zabrał się z zapałem do pracy nad doprowadzeniem szpitala do normalnego stanu.
W roku 1959
zaczęto realizować plan rozbudowy i przebudowy szpitala. W kwietniu tego roku przystąpiono
- po odgruzowaniu terenu do budowy gmachu położniczo- ginekologicznego i
budynku dla kotłowni centralnego ogrzewania. Pod koniec 1961 roku oddana
została do użytku nowo wybudowana centralna kotłownia i mechaniczna pralnia.
W 1963 roku oddany został do użytku hotel pielęgniarski,
wybudowany w ramach czynu społecznego przez pracowników szpitala z pomocą
grudziądzkich zakładów pracy. Został również oddany, po kapitalnym remoncie
połączony z nadbudową jednego piętra nad oddziałem wewnętrznym z apteką, a w
roku 1965 Oddział Chirurgii Ogólnej. Przez cały okres
istnienia Szpital Miejski w Grudziądzu nie miał tak
pomyślnych warunków rozwoju do czasu planowanej budowy Szpitala Miejskiego w
Węgrowie, budowę nowego rozpoczęto 1985 roku.
Dalsze dzieje Szpitala Miejskiego w Grudziądzu, to oddzielny
temat jego burzliwej historii…
„ Szpital w bardzo długiej budowie i zadłużeniu.”
