Bronisław Malinowski

Wielka Orkiestra Swiątecznej Pomocy w Grudziądzu

Do finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy już tylko kilka dni. Zachęcam każdego do licytacji urokliwego albumu. ”Z Kart Historii Zakładów Graficznych i Wydawniczych Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu” 1894-1939” Pod tytuł „Dzieje Narodu Polskiego w obrazach”

Limitowana edycja, format A4, okładka twarda, ponad 230 fotografii i 1250 stron.

 Z dedykacją autora i wydawcy.

 Nawet najmniejszy datek ma wielkie znaczenie. Chcesz wspomóc WOŚP zapraszam do Sztabu Miejskiego WOŚP Grudziądz.

Z góry Serdecznie Dziękuję.

Wielka orkiestra świątecznej pomocy "Zamek w Grudziądzu "

            Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy już tylko kilka dni. Zachęcam każdego do licytacji urokliwego albumu. ”Zamek w Grudziądzu” Cz. I  Limitowany wydruk, format A4, okładka twarda, ponad 330 fotografii i 180 stron. Z dedykacją autora i wydawcy.  

  Nawet najmniejszy datek ma wielkie znaczenie. Chcesz wspomóc WOŚP zapraszam do Sztabu Miejskiego WOŚP Grudziądz.

Z góry Serdecznie Dziękuję.

HELENA KRUSZONOWA

    HELENA KRUSZONOWA

            (. 1882-1942) - działaczka organizacji kobiecych i charytatywnych, dziennikarka

 

 

         W maju 1908 r. garstka Polaków patriotów zwołała zebranie kobiet do salki p. Gemskiego przy ulicy Długiej, na którym zostało założone towarzystwo: „Czytelnia dla Kobiet”.

Na przewodniczącą Towarzystwa wybrano p. Helenę Kruszonową, (długoletnia Prezeska Towarzystwa), na sekretarkę powołano p. Bronisławę Berkierównę, na skarbniczkę p. Szczukową. Do założycielek tow. należały także, p. Jadwiga Bielicka, Maria Kozielska, W. Łaszewska, Magdalena Jakubowska i szereg innych osób, a mianowicie Dr. Ulatowski.

Biblioteka powstała jedynie z hojnej ręki wydawcy „Gazety Grudziądzkiej” p. Wiktora Kulerskiego. Zebrania odbywały się, co dwa tygodnie, później, co cztery tygodnie.

Na zebraniach wygłaszano wykłady, odczyty, deklamacje, również pielęgnowano śpiew.

Poza zwykłymi zebraniami Towarzystwo urządzało obchody pamięci narodowych, organizowano wieczorki towarzyskie, przedstawienia teatralne i rok rocznie wieczorki wigilijne, na których przy dzieleniu się opłatkiem życzono sobie wzajemnie lepszej doli.

Początek wojny światowej przerwał prace w towarzystwie. W roku 1915 stanęła ponowne p.Kruszonowa na czele Tow., które przecierpieć musiało wiele prześladowań ze strony policji pruskiej. Dnia 10 grudnia 1918 odbyło się Walne Zebranie, pierwsze po wojnie światowej. Na przewodniczącą wybrano znów p. Helenę Kruszonową, na sekretarkę, Zielewiczównę, skarbniczkę p.Ruchniewiczową, bibliotekarkę Dr.Ulatowską, Ławniczakami zostali Dr. Łaszewska, Dr. Sujkowska, Kozielska i inne.

Z łona Tow. Czytelni dla kobiet, krótko przed przejęciem Pomorza wyłoniło się „Koło Panien”, mające na celu dokształcanie się w języku ojczystym.

Towarzystwo pod przewodnictwem p. Heleny Kruszonowej w największej mierze przyczyniło się do zachowania polskości, wpływając przez to na wychowanie przyszłych pokoleń. Helena, Kruszonowa jako zasłużona przewodnicząca, obdarzona została srebrnym „Krzyżem Zasługi”

 

JAN RAKOWSKI

 

        Duszą i najgorętszym orędownikiem – twórcą i założycielem orkiestry, był ówczesny patriota, oddany i gorący przyjaciel młodzieży redaktor „ Gazety Grudziądzkiej” śp. Jan Rakowski- „Przyjaciel Dziatwy”.     

Z jego inicjatywy, energii i zapobiegliwości zebrano ze społecznych fundacji i zbiórek fundusze, za które prof. Eugeniusz Dawidowicz zakupił u schyłku 1927 roku 18 instrumentów dętych, które były zaczątkiem orkiestry dętej przy SPM – Stowarzyszeniu Młodzieży Polskiej w Śródmieściu. Nie był to zresztą jedyny wówczas zespół amatorski. Istniał już podobny zespół przy SMP na Chełmińskim Przedmieściu oraz później zorganizowany zespół mandolinistów przy SMP w Tarpnie.

Prócz tych czysto stowarzyszeniach zespołów istniały trzy amatorskie zespoły przy fabrykach Pe- Pe- Ge,  H&V oraz zespół kolejarzy.

Aby obraz ówczesnego okresu był zupełny, trzeba także pamiętać, że prócz trzech orkiestr wojskowych i dość licznych zespołów czynnych w grudziądzkich kawiarniach i kinach-, których członkami byli muzycy zawodowi – istniały także zespoły szkolne oraz krótko wprawdzie, zespół drukarski mandolinistów „Grafia”

Orkiestra SMP w śródmieściu była zespołem pracującej młodzieży w wieku przedpoborowym, z trudem, ale z zapałem poznającej tajniki i właściwości poszczególnych instrumentów jak również trudny dla niej alfabet pięciolinii.

TADEUSZ KAUBE

 Tarcza szkolna nieistniejącej Szkoły Podstawowej Nr 6 w Grudziądzu, przy ul.C.Skłodowskiej.

 

BIOGRAPHY

 

Tadeusz Kaube (ur. 5 lipca 1921 w Bydgoszczy, zm. 20 stycznia 1942 w Poznaniu) – założyciel i przywódca pomorskiej organizacji konspiracyjnej Rota.

ŻYCIORYS

Był synem Franciszka Kaube, właściciela kina Apollo w Grudziądzu i Heleny z domu Kaja. Uczęszczał do szkoły powszechnej i gimnazjum w Grudziądzu. W 1938 r. zdał tzw. małą maturę. Następnie rozpoczął naukę na Wydziale Budownictwa Państwowej Szkoły Technicznej w Toruniu. Brał udział w szkoleniu w ramach Przysposobienia Wojskowego. Latem 1939 r. zaciągnął się jako ochotnik do kompanii junaków PW w Batalionie Obrony Narodowej "Świecie". W jego szeregach uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. w obronie Grudziądza. Od 3 września brał udział wraz z oddziałami 16 Dywizji Piechoty w walkach odwrotowych z Niemcami. Podczas bitwy nad Bzurą jego kompania została włączona do spieszonego pododdziału marynarzy z Oddziału Wydzielonego Rzeki Wisły. Udało mu się przedostać do Warszawy, a po jej kapitulacji, powrócić na Pomorze. Początkowo przebywał u swojego szwagra rtm. Andrzeja Niedzielskiego, który wprowadził go w tajniki pracy konspiracyjnej. Powróciwszy do Grudziądza, w grudniu 1939 r. utworzył jedną z pierwszych pomorskich organizacji podziemnych o nazwie Rota, skupiającej uczniów miejscowych szkół. Stanął na czele jej Rady Okręgowej. Prowadził działalność werbunkowo-organizacyjną, czynił przygotowania do wydawania podziemnego biuletynu z wiadomościami pochodzącymi z nasłuchu radiowego. Prawdopodobnie od samego początku był inwigilowany przez konfidenta gestapo plut. Alfonsa Lipowskiego, którego poznał jeszcze w trakcie walk wrześniowych. Niemcy nie chcieli go jednak na razie aresztować, licząc na szersze rozpoznanie polskiej konspiracji. W maju 1940 r. T. Kaube zorientował się, że jest śledzony i wyjechał do Warszawy, gdzie jednak zamieszkał w mieszkaniu podsuniętym mu przez A. Lipowskiego. 1 czerwca 1940 r. został ostatecznie aresztowany i przewieziony do siedziby gestapo w Grudziądzu. Podczas śledztwa był torturowany, ale nie załamał się. W dniach 9 – 17 września 1941 r. przed sądem wojennym odbył się jego proces, w wyniku którego skazano go na karę śmierci. Został zgilotynowany 20 stycznia 1942 r. w niemieckim więzieniu w Poznaniu.

PRZYPISY

BIBLIOGRAFIA

Krzysztof Komorowski, Konspiracja pomorska 1939-1947, Gdańsk 1993

FRANCISZEK KAUBE

 

FRANCISZEK  KAUBE       urodzony.     2.10.1879 r.  zmarł.   12.8.1936 r.

Czytam w gazecie z roku 1936

Nad świeżą mogiłą Franciszek Kaube  

Po krótkiej chorobie w dniu 12 bm.  o godz. 22, śp. Franciszek Kaube, właściciel kina Apollo.

Zmarły należał do wybitnych działaczy narodowych, a życiorys jego streszcza się w kilku słowach:

Urodził się 2.10.1879 w Przymęcie  pow. Kościański w Wielkopolsce. Jako młodzieniec 18 –letni wstępuje  w szeregi sokole w Kościanie i tam uczy się jak pracować należy dla Polski.

Należy do tow. Śpiewaczego, które przez pieśń polską, pielęgnowało patriotyzm polski.

W Tow. Mł. Kupieckich pracuje nad wydoskonaleniem fachowym.

W roku 1899 przenosi się wraz z rodziną na obczyznę i w Barmen – Kiberfeld zakłada  Sokoła. Przez kilka lat jest prezesem tegoż gniazda, a w roku 1993 funduje własnym sumptem, sztandar, który był pierwszym na emigracji.

Zmarły był czynny przy zakładaniu licznych gniazd sokolich jak niemniej towarzystw katolickich, które na obczyźnie były twierdzami polskości, były szkołą w  umiłowaniu Polski i źródłem gorącego patriotyzmu.

  Z obczyzny sprowadza się ś.p Franciszek do Bydgoszczy, gdzie natychmiast staje w szeregach walczących w Straży Obywatelskiej.

   ś. p Franciszek wyjeżdżając z obczyzny otrzymał pisemne dowody, że był tam nie tylko Polakiem z imienia, ale był społecznikiem , należał do pierwszych którzy walczyli o Polskę i dla Polski, to też zmarły, życiem i mieniem swoim dokumentował umiłowanie kraju i nad wszystko ukochanej Ojczyzny.

Od 1921 roku zamieszkiwał wśród nas w Grudziądzu, znamy Go dobrze, że był naprawdę

czynnym działaczem a szczególnie w Sokole, gdzie był prezesem gniazda pierwszego i położył  wielkie zasługi około rozwoju tegoż gniazda. Za jego czasów jako prezesa z oddziału żeńskiego powstaje samodzielne gniazdo żeńskie  do którego założenia się przyczynił.

Zmarły był długoletnim członkiem Związku Inwalidów Wojennych koło Grudziądz, które wedle sił i możności popierał.

Niechaj ta ziemia ojczysta, którą ś.p Franciszek tak gorąco ukochał lekką będzie.

Wieczny odpoczynek racz Mu dać  Panie.